ปรับตัวปรับใจให้สุขได้กับการประเมิน

บทความเกี่ยวกับอนุบาลศึกษา

---

ปรับตัวปรับใจให้สุขได้กับการประเมิน

โดย... อาจารย์ธิดา พิทักษ์สินสุข

สิ่งที่เราประสงค์ให้เกิดขึ้นกับลูกศิษย์ของเรา ให้เด็กๆมีความสุขกับการเรียนรู้นำสิ่งสงสัยที่ว่า หากคุณไม่มีความสุข ไฉนเลยลูกศิษย์จะมีความสุขได้ เขาว่ากันว่า ความสุขความทุกข์นั้นแผ่กันได้ ใกล้คนที่เขามีความสุข เราก็สุขใจไปด้วย อยู่ใกล้คนเจ้าทุกข์ หากใจเราไม่เข้มแข็งพอ ก็หดหู่ใจไปด้วยไม่ได้ เราอยากให้เด็กๆ มีความสุข ก็คงต้องดูแลจิตใจของคุณครูให้มาก

หากตอนนี้ถามว่าคุณครูอนุบาลของเราจำนวนมาก เดือดร้อน และเป็นทุกข์กันมากในเรื่องใด ถ้าไม่ใช่เรื่อง น้ำท่วม ก็คงเป็นเรื่องประกันคุณภาพและรับรองมาตรฐานโรงเรียนนั่นแหละ จะคิดอย่างไร ทำอย่างไรกันดี เพราะอีกไม่นานก็ต้องเจอะต้องเจอกับการถูกประเมินกันแล้ว รอบแรกบ้าง รอบสองบ้าง ยังจำอารมณ์ความรู้สึกของการตรวจรอบแรกได้อยู่เลย รอบสองกำลังจะมาอีกแล้ว

หากใคยังทุกข์อยู่ อยากชวนให้เปลี่ยนมุมมองกันใหม่ อารมณ์ไม่พึงพอใจกับการประเมิน อาจเปลี่ยนเป็นมิตรที่ดี และสนิทสนมกันได้ในที่สุด

"คิดเสียว่า ช่วยผลักดันให้เรามีกระบวนการทำงานที่ดีขึ้นอย่างรวดเร็ว"

ระบบการประกันคุณภาพมีส่วนสำคัญมากที่ช่วยผลักดันให้เราพัฒนาการทำงานของเราให้มีระบบที่ดี ทำให้เรา ต้องมีการจัดทำแผนพัฒนาโรงเรียน มีแผนปฏิบัติงาน และโครงการประจำปี มีการวางระบบกำกับติดตามงาน รวมไปถึงสิ่งที่คิดว่าน่าจะทำ แต่ก็ไม่ได้ทำเสียทีก็ถึงเวลาลงมือทำกัน สิ่งต่างๆ เหล่านี้ก็จะนำไปสู่ การดำเนินงาน อย่างเป็นระบบ และขั้นตอนที่ดี มีความชัดเจน ส่งผลให้โรงเรียนมีมาตรฐาน ในการจัดการศึกษา ที่ดียิ่งขึ้นไปในทุกปี

"คิดเสียว่า เหมือนกับเราได้สำรวจบ้านของเราว่ามีรอยรั่ว มีรอยร้าวที่ไหนบ้าง จะได้ซ่อมแซม"

จากตัวบ่งชี้ในมาตรฐานด้านต่างๆ จะช่วยให้เราได้สำรวจตรวจตราดูการทำงานของเราอย่างครอบคลุมทุกด้าน ไม่ว่าจะเป็นด้านคุณภาพของนักเรียน ด้านการเรียนการสอน ด้านบริหารและการจัดการศึกษา ด้านพัฒนา ชุมชนแห่งการเรียนรู้ จุดใดยังเห็นว่าทำได้ไม่ดีพอ ก็จะได้รับการปรับปรุง และพัฒนาให้ดีขึ้น

"คิดเสียว่าเป็นโอกาสดียิ่งที่ก่อให้เกิดความรัก ความสามัคคี"

เมื่อทุกคนในโรงเรียนรู้ว่า จะมีผู้มาตรวจเยี่ยมโรงเรียน และส่งผลไปถึงการรับรองมาตรฐาน ช่วยสร้างความกระตือรือร้น ให้ทุกคนในโรงเรียนร่วมมือกันปรับปรุง และพัฒนาโรงเรียน เพราะทุกคน มีเป้าหมายเดียวกัน คืออยากให้โรงเรียน ได้รับ การรับรอง มาตรฐานในระดับดี หรือดีมาก ในทุกมาตรฐาน

ผู้บริหารจะเห็นการร่วมแรงร่วมใจของครู และพนักงาน อันเป็นหนทางนำไปสู่ความเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน "อาจารย์" เข้าไปดูเราสอนหรือเปล่า "ถ้าอาจารย์เข้ามาถามเราจะตอบให้เค้าเข้าใจได้ไหมนี่" ช่วงเวลานี้ยังเป็นช่วงที่ดูราวกับ จะท้าทาย ความสามารถ ของพวกเราด้วยว่า ความพยายามของพวกเรา จะส่งผลอย่างไร ต่อการ รับรอง มาตรฐาน

"คิดเสียว่า เป็นการสร้างพลังสู่การเปลี่ยนแปลงของทุกคนในโรงเรียน ช่วยให้ได้ค้นพบความสามารถที่ซ่อนเร้นของตนเอง และผู้ร่วมงาน"

หลายเรื่องที่เคี่ยวเข็ญกันจนแทบจะคิดไปได้ว่าไม่มีวันที่เขาจะทำให้ดีขึ้นมาได้ แต่แล้วการรับรองมาตรฐาน ก็ทำให้ค้นพบว่า แม่บ้านคนเดิมของเราทำความสะอาดได้อย่างที่ไม่เคยทำได้มาก่อน ครูธุรการจัดการ กับงานทะเบียนให้เป็นปัจจุบันได้ในทุกเรื่องอย่างไม่น่าเชื่อ แผนการสอนของครูก็สามารถส่งได้ตามกำหนด ผู้บริหารที่ดูแลอยู่ห่างๆ ก็มาอยู่ดูแลโรงเรียนอย่างใกล้ชิด เรียกได้ว่าเป็นจุดเปลี่ยนของพฤติกรรมที่ดีขึ้น หากหยิบยื่นคำชมให้กำลังใจกันและได้รับการสนับสนุนที่ดีอย่างสม่ำเสมอ ก็จะนำไปสู่การปฏิบัติเช่นนั้น อย่างต่อเนื่อง

"คิดเสียว่ามีผู้มาให้คำแนะนำ และข้อเสนอแนะที่เป็นประโยชน์ต่อการพัฒนาโรงเรียน"

เมื่อมีการประเมินแน่นอนว่าเราจะได้รับคำแนะนำ ก็เท่ากับว่ามีคนมาช่วยแนะว่าจะต้องปรับปรุงในเรื่องใดเพิ่มเติม หากเราไม่เห็นด้วยกับคำแนะนำ เพราะเราคิดว่าเราทำดีแล้ว ก็ให้กลับไปไตร่ตรองดูว่าการให้ข้อมูลของเรา ไม่ครบถ้วนหรือไม่ การทำงานของเรามีความชัดเจนเพียงพอหรือไม่ มีการทำงานที่ดีหรือไม่ ซึ่งล้วน แต่นำไปสู่การปรับปรุงให้ดีขึ้นทั้งสิ้น

"คิดเสียว่า เป็นโอกาสที่ได้ประมวลสิ่งดีๆ ที่เราได้ทำไว้ และได้นำเสนอให้ผู้อื่นได้รับรู้"

ช่วงที่มีการสรุป และจัดทำรายงานผลการดำเนินงานของโรงเรียน เป็นช่วงที่เราได้เห็นภาพรวม ว่าในแต่ละปีเราได้ทำสิ่งดีๆ มากมายให้เกิดขึ้น มีโครงการและกิจกรรมที่พัฒนาลูกศิษย์ พัฒนาตัวครูเอง และสร้างความเข้าใจที่ดีกับผู้ปกครอง สร้างกำลังใจที่ดีกับคณะครู นอกจากนี้ยังเป็นโอกาสที่จะได้นำเสนอสิ่งดีๆ ให้ผู้ประเมินและผู้อื่นได้รับรู้

"คิดเสียว่า เป็นโอกาสสร้างความสัมพันธ์ที่ดีระหว่างโรงเรียน"

จะเห็นว่าตั้งแต่มีเรื่องของการประกันคุณภาพเข้ามา ผู้บริหารจะใกล้ชิดกันมากขึ้น จะโทรศัพท์ถึงกัน ไปมาหาสู่กันระหว่างโรงเรียนมากขึ้น เพื่อแลกเปลี่ยนความคิดเห็นกันในการดำเนินงานโรงเรียน หรือหารือกัน ถึงแนวทางในการเตรียมการรับการประเมิน รวมไปถึงการระบายความทุกข์ ความไม่สบายใจ อันเนื่องจาก การประเมิน

เมื่อเรารู้สึกดีขึ้นกับการประกัน และการรับรองมาตรฐานการศึกษา แล้วชวนกันปรับมุมมอง ปรับความรู้สึก จะช่วยลดความกดดัน ความไม่สบายใจที่จะเกิดขึ้นกับคุณครู ซึ่งอาจกระทบไปยังความสุขในห้องเรียน ไปสู่ลูกศิษย์ตัวน้อย การปรับความคิดใหม่จะทำให้รู้สึกผ่อนคลายได้

ที่มา 

สมาคมอนุบาลศึกษาแห่งประเทศไทย ในพระราชูปถัมภ์
สมเด็จพระเทพร้ตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี

Preschool Education Association Thailand

http://www.preschool.or.th/