ระดับขั้นความสามารถของบลูม (Bloom’ Taxonomy)
| แปลและเรียบเรียงโดย ละเอียด จุฑานันท์ |
ระดับขั้นความสามารถหรือที่เรียกกันว่าระดับพฤติกรรม เป็นระดับขั้นความสามารถที่เบนจามิน บลูม (Benjamin Bloom) สร้างขึ้นมาสำหรับการจัดหมวดหมู่ระดับของคำถามที่เป็นนามธรรม ที่เกิดขึ้นทั่วไปในบริบทของการศึกษา ระดับขั้นความสามารถเป็นโครงสร้างที่มีประโยชน์ สำหรับจัดหมวดหมู่คำถามที่ใช้ในการทดสอบ เนื่องจากผู้สอนทั้งหลายจะตามคำถามที่มีลักษณะเฉพาะตัวภายในระดับขั้นที่เฉพาะเจาะจง และถ้าเราสามารถตัดสินใจได้ว่า จะเลือกระดับคำถามใดไปใช้ในการสอบของเรา เราก็จะสามารถศึกษาวิธีการใช้ยุทธศาสตร์ที่เหมาะสมกับคำถามนั้นๆ ได้
| สมรรถนะ / พฤติกรรม (Competence) | ความหมาย (Definition) | คำกริยาที่ใช้ (Useful Verbs) | ทักษะที่แสดงออก (Skills Demonstrated) | ตัวอย่างคำถาม (Sample Question Stems) | ผลผลิตและกิจกรรมที่มีศักยภาพ (Potential Activities and Products) |
| 1. ความรู้ ความจำ | มีความรู้และจำประสบการณ์ในสิ่งที่เกิดขึ้นจากการเรียนรู้ | บอก, ชี้, บ่ง, ให้รายการ, จับคู่, บอกข้อ, ให้นิยาม, ระบุ | · การสังเกตและการระลึกข้อมูล · ความรู้เกี่ยวกับวันที่เหตุการณ์สถานที่ · ความรู้เกี่ยวกับความคิดหลักๆ · ความรอบรู้ในเนื้อหาวิชา | · เกิดอะไรขึ้นหลังจาก....? · มี............จำนวนเท่าใด? · นั่นใครที่กำลัง............? · คุณสามารถบอกชื่อ......ได้ไหม? · จงบรรยายเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นที่......... · ใครพูดกับ...........? · อะไรคือ..........? · ข้อไหนถูกหรือผิด? | · จงทำรายการเหตุการณ์สำคัญ · จงลำดับเวลาที่เกิดเหตุการณ์ · จงทำแผนภูมิข้อเท็จจริง · จงเขียนข้อมูลต่างๆ ที่คุณจำได้ · จงระบุ...........ทั้งหมดในเรื่อง · จงเขียนแผนภูมิที่แสดง........... · จงเขียนกลอนที่มีสัมผัสอักษร · จงท่องโคลงมาหนึ่งโคลง |
| 2. ความเข้าใจ | มีความเข้าใจเรื่องราวหรือเหตุการณ์ ความหมาย สัญลักษณ์ ความสัมพันธ์ ข้อมูล คติพจน์ และหลักการ | แปลเปลี่ยน, บอกความแตกต่าง, บอกความคล้ายคลึง ขยายความ, ยกตัวอย่าง, อธิบายความหมาย, สรุป, จัดเรียง, เรียงใหม่, สาธิต เผยแพร่, พรรณา, ให้เหตุผล อธิบาย, อภิปราย | · ความเข้าใจข้อมูล · จับความหมาย · แปลความรู้ไปสู่บริบทใหม่ · ตีความเปรียบเทียบ เทียบเคียงข้อเท็จจริง · จัดระเบียบ จัดกลุ่มอ้างอิงข้อมูลหรือสาเหตุ · คาดเดาผลต่อเนื่อง | · คุณเขียน.......เป็นคำพูดของตนเองได้ไหม? · คุณสามารถเขียนโครงร่างย่อๆ ของ.........ได้ไหม? · คุณคิดว่าอะไรจะเกิดขึ้นต่อไป? · คุณคิดว่าใคร........? · ใจความสำคัญของ.......... คืออะไร? · ใครคือตัวละครหลัก........? · คุณสามารถแยกความแตกต่างระหว่าง.........? · มีข้อแตกต่างอะไรบ้างระหว่าง..............? · พอจะยกตัวอย่างประกอบคำอธิบายได้ไหม? · หาคำจำกัดความของ........ได้ไหม? | · ตัดแปะหรือวาดภาพเพื่อแสดงเหตุการณ์พิเศษเหตุการณ์ใดเหตุการณ์หนึ่ง · ขยายความสิ่งที่คุณคิดว่าเป็นใจความสำคัญ · จงวาดการ์ตูน 3 ช่องแสดงลำดับเหตุกการณ์ · จงเขียนและแสดงละครตามเรื่องที่อ่าน · จงเล่าเรื่องซ้ำด้วยคำพูดของตัวเอง · จงวาดภาพสถานที่ที่คุณชอบ · จงเขียนรายงานสรุปเหตุการณ์ · จงเตรียม flow chart แสดงลำดับความต่อเนื่องของเหตุการณ์ต่างๆ |
| 3. การนำไปใช้ | สามารถนำความรู้ที่ได้เรียนมาใช้ทำสิ่งใหม่ๆ ได้ | ประยุกต์, จับระบบ, แก้ปัญหาเปลี่ยนแปลง, ใช้, จัดชั้น, เลือก, การโชว์, การคำนวณ, การจัดทำโครงการใหม่, เสนอ | · ใช้ข้อมูล · ใช้วิธีการ แนวคิด ทฤษฎีในสถานการณ์ใหม่ๆ · แก้ปัญหาโดยใช้ทักษะหรือความรู้ที่กำหนดให้ | · คุณรู้จักตัวอย่าง/กรณีที่.... · เรื่องนี้อาจจะเกิดขึ้นได้ ใน.....? · คุณจัดกลุ่มโดยอุปนิสัยเช่น........ได้ไหม? · คุณจะเปลี่ยนองค์ประกอบตัวใดถ้า.....? · คุณสามารถประยุกต์วิธีการที่ใช้เข้ากับประสบการณ์ของตนเองในด้าน......ได้ไหม? · คุณจะถามคำถามอะไรเกี่ยวกับ.......? · จากข้อมูลที่ให้ คุณสามารถพัฒนา/เขียนวิธีทำหรือคำสั่งเกี่ยวกับ......ไดไหม? · ข้อมูลนี้จะเป็นประโยชน์ไหมถ้าคุณมี.........? | · จงทำรูปแบบจำลองเพื่อสาธิตว่ามันทำงานอย่างไร · จงสร้างฉากจำลองเหตุการณ์สำคัญเหตุการณ์หนึ่ง · จงทำสมุดภาพเกี่ยวกับขอบเขตการศึกษา · จงทำแผนที่กระดาษนูนที่รวบรวมข้อมูลที่สัมพันธ์กันเกี่ยวกับเหตุการณ์ใดเหตุการณ์หนึ่ง · รวบรวมภาพถ่ายเพื่อนำเสนอประเด็นสำคัญ · ออกแบบยุทธศาสตร์การตลาดสำหรับผลิตภัณฑ์ของตนโดยเลียนแบบยุทธศาสตร์ที่เป็นที่รู้จัก |
| 4. การวิเคราะห์ | สามารถแยกวัตถุ สิ่งของเป็นส่วนๆ เป็นชิ้นเป็นอันทำให้ทราบถึงองค์ประกอบของวัตถุสิ่งของนั้นๆ เพื่อนำไปใช้ประโยชน์ต่อการศึกษาชั้นสูงต่อไป | เปรียบเทียบ, แยกแยะ, ความแตกต่าง, ทดสอบ, ทดลอง, วิเคราะห์, ตรวจสอบ, โต้แย้ง, ถาม สังเกต, ให้เหตุผล, จัดประเภท, จำแนก | · การเห็นวิธีการต่างๆ · การจัดการส่วนต่างๆ · การจดจำความหมายต่างๆ ที่ซ่อนอยู่ · การระบุลักษณะขององค์ประกอบ | · เหตุการณ์ใดสามารถเกิดขึ้นได้.........? · ถ้า.........เกิดขึ้นจุดจบน่าจะเป็นอย่างไร? · สิ่งชี้คล้ายคลึงกับ..........อย่างไร? · ประเด็นที่ซ่อนเร้นของ......คืออะไร? · มีผลลัพธ์อื่นใดบ้างที่มีทางจะเป็นไปได้? · ทำไมการเปลี่ยนแปลงใน......จะเกิดขึ้นได้? · คุณเปรียบเทียบ.......กับที่แสดงใน..........? · อธิบายได้ไหม่ว่าอะไรจะเกิดขึ้นเมื่อ............? · มีอะไรเป็นแรงจูงใจอยู่เบื้องหลัง............? · อะไรเป็นจุดเปลี่ยนในเกมส์นั้น? | · ออกแบบแบบสอบถามเพื่อรวบรวมข้อมูล · เขียนประชาสัมพันธ์เพื่อขายผลิตภัณฑ์ใหม่ · จงสำรวจหาข้อมูลเพื่อสนับสนุนทัศนะใดทัศนะหนึ่ง · ทำ flow chart เพื่อแสดงสภาวะวิกฤติต่างๆ · จงทำกร๊าฟเพื่อแสดงข้อมูลที่เลือกมา · จงทำผังครอบครัวแสดงถึงสัมพันธภาพ · ให้จัดงานปาร์ตี้ จงเตรียมการทุกอย่างและบันทึกขั้นตอนที่จำเป็น |
| 5. การสังเคราะห์ | สามารถรวมความ คิดเห็น ความเชื่อที่แตกต่างกัน เชื่อมโยงความสัมพันธ์ระหว่างข้อความ รวมสิ่งย่อยเข้าเป็นสิ่งใหญ่ | รวม, บูรณาการ, เปลี่ยนจัดแจง, ใช้แทน, วางแผน, สร้างสรรค์, ออกแบบ, ประดิษฐ์อะไรจะเกิดขึ้นถ้า....? สร้างประกอบ, เตรียม, สรุปกฏเขียนใหม่ | · ใช้ความคิดเดิมมาสร้างแนวคิดใหม่ · สรุปกฎเกณฑ์จากข้อเท็จจริงที่ให้ · เชี่อมโยงความรู้จากหลายๆ สาขา · คาดคะเน · ลงข้อสรุป | · ให้ออกแบบ.....เพื่อ....... · ทำไมไม่แต่งเพลงเกี่ยวกับ.........? · ให้คิดหาวิธีแก้ปัญหาโจทย์เพื่อ...... · ทำไมไม่เปลี่ยนวิธีการของตนเพื่อจัดการกับ.......? · อะไรจะเกิดขึ้นถ้า........? · มีวิธีการกี่วิธีที่สามารถ......? · เขียนตำรากับข้าวใหม่ที่เป็นอาหารที่มีรสชาด · คุณสามารถพัฒนาข้อเสนอซึ่งจะ....ได้หรือไม่ | · ให้ออกแบบที่เก็บงานที่ศึกษา · ให้สร้างผลิตภัณฑ์ใหม่ตั้งชื่อและวางแผนรณรงค์การตลาด · จงเขียนความรู้สึกของตนที่เกี่ยวข้องกับ.............. · ให้เขียนบทบาทสมมุติหรือเพลงเกี่ยวกับ........... · ให้ออกแบบปกแกมกาซีนหรือหนังสือสำหรับ.......... · ให้แต่งเนื้อเพลงโดยใช้ทำนองที่รู้จัก |
| 6. การประเมินค่า | สามารถใช้ความรู้ตัดสินใจประเมินผลการเรียนการสอน | ตัดสินใจ, พิจารณา, สรุป ประเมิน, ให้น้ำหนัก, ตีราคา, เลือก, วัดผล, เปรียนเทียบ, ทบทวน, ให้คะแนน, ให้ข้อคิดเห็น | · เปรียบเทียบและแยกข้อแตกต่างของความคิดเห็นต่างๆ · ประเมินคุณค่าทฤษฎีการนำเสนอ · สร้างตัวเลือกโดยอาศัยข้อโต้แย้งที่มีเหตุผล · ตรวจสอบคุณค่าของสิ่งที่เป็นพยานหลักฐาน | · มีวิธีแก้ปัญหาเรื่อง......ที่ดีกว่านี้หรือไม่ · ให้ตัดสินคุณค่าของ....... · คิดว่า.......เป็นสิ่งที่ดีหรือเลว? · คุณจะมีวิธีจัดการ....... อย่างไร? · คุณเห็นว่าควรจะมีการ เปลียนแปลงอะไรบ้างสำหรับ.......? · คุณเชื่อไหม? | · ให้เตรียมเกณฑ์การตัดสินสำหรับกรรการตัดสินการแสดง.........ระบุเงื่อนไขข้อยกเว้นและนำหลักคะแนน · จัดการโต้วาทีเกี่ยวกับประเด็นที่อยู่ในความสนใจเป็นพิเศษ · ให้คิดกฎกติกา 5 อย่างที่เห็นว่าสำคัญในการปฏิบัติตนเพื่อโน้มน้าวคนอื่นให้ปฏิบัติตาม · จัดอภิปรายเกี่ยวกับทัศนะต่างๆ เช่น การเรียนที่โรงเรียน · เขียนจดหมายหนึ่งฉบับถึง.......เสนอแนะการเปลี่ยนแปลงที่จำเป็นในเรื่อง............ · เขียนรายงานเกี่ยวกับ.............. · เตรียมเรื่องสำหรับนำเสนอข้อคิดเห็นของตนเกี่ยวกับ............. |
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น